Υποδομή Βιοτραπεζών

Κύριες δραστηριότητες

Ο αριθμός των δειγμάτων και των διαθέσιμων δεδομένων που συνοδεύουν τις αναλύσεις στα πλαίσια της ιατρικής ακριβείας θα πρέπει να καλύπτουν επαρκώς το ευρύ φάσμα των υποομάδων νεοπλασματικών νόσων, καθώς αυξάνονται και διαφοροποιούνται συνεχώς, προσφέροντας ως εκ τούτου όλο και περισσότερα πεδία μελέτης για την εφαρμογή τόσο των διαθέσιμων στοχευμένων θεραπειών όσο και αυτών που αναπτύσσονται με ραγδαίους ρυθμούς.

Για την αντιμετώπιση αυτής της ζήτησης, δείγματα και δεδομένα από διαφορετικές βιοτράπεζες πλήθους χωρών από όλο τον κόσμο πρέπει να είναι κατάλληλα για αναλύσεις που θα συμπεριλαμβάνουν το πλήρες φάσμα των ομικών τεχνολογιών. Αυτό δημιούργησε μια νέα διάσταση πολυπλοκότητας στη βιοϊατρική έρευνα, διότι τα δείγματα και τα δεδομένα πρέπει να πληρούν τα διεθνώς εναρμονισμένα κριτήρια ποιότητας ως προϋπόθεση για την δυνατότητα ολοκληρωμένης ανάλυσης. Συνεπώς θα πρέπει να εφαρμοστούν διεθνή πρότυπα (π.χ. τεχνικές προδιαγραφές CEN ή πρότυπα ISO) για την προαναλυτική φάση, που καλύπτει όλα τα στάδια από τη συλλογή δειγμάτων από τον ασθενή έως την απομόνωση των προς ανάλυση βιομορίων. Η αμφισβητήσιμη ποιότητα των δειγμάτων βιολογικού υλικού δεν αποτελεί μόνο ένα εμπόδιο στην πρόοδο της έρευνας, αλλά οδηγεί σε σημαντικές οικονομικές απώλειες στην ‘Έρευνα και την Ανάπτυξη λόγω μη αναπαραγώγιμων αναλυτικών δεδομένων. Επειδή οι μεταβολές στα αναλυτικά αποτελέσματα δεν μπορούν να διορθωθούν ακόμα και με τις πλέον σύγχρονες τεχνικές, τα λάθη και οι αστοχίες που προκαλούνται στις προ-αναλυτικές ή αναλυτικές φάσεις δεν μπορούν εύκολα να διακριθούν από τα επιμέρους χαρακτηριστικά της συγκεκριμένης νεοπλασματικής νόσου.

Επιπλέον, οι δομές διακυβέρνησης των σύγχρονων βιοτραπεζών πρέπει να εγγυώνται τόσο την διαχείριση της υψηλής ποιότητας των δειγμάτων όσο και την τήρηση των ηθικών, νομικών και κοινωνικών απαιτήσεων και παράλληλα να επιτρέπουν διαφανείς και αποτελεσματικές διαδικασίες πρόσβασης σε δείγματα και δεδομένα. Για την υλοποίηση του υποέργου Βιοτράπεζες στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας για την ανάπτυξη του Εθνικού Δικτύου Ιατρικής Ακριβείας το Α’ Εργαστήριο Παθολογικής Ανατομικής της Ιατρικής Σχολής του ΕΚΠΑ, το οποίο φιλοξενεί στα αρχεία του τη μεγαλύτερη στον ελλαδικό χώρο συλλογή κύβων παραφίνης από ποικίλους τύπους κακοήθων νεοπλασμάτων θα συνεργαστεί στενά με το Ίδρυμα Ιατροβιολογικών Ερευνών της Ακαδημίας Αθηνών (ΙΙΒΕΑΑ), που αποτελεί τον Κεντρικό Κόμβο των Ελληνικών Βιοτραπεζών, οι οποίες συνιστούν συνολικά το δίκτυο BBMRI-GR, το οποίο είναι επισήμως μέλος της Πανευρωπαϊκής Υποδομής Βιοτραπεζών BBMRI-ERIC (Biobanking and Biomolecular Research Infrastructure – European Research Infrastructure Consortium).

Οι δραστηριότητες της υποδομής βιοτραπεζών είναι οι ακόλουθες;

• Καταγραφή των υφιστάμενων Τραπεζών και της λειτουργίας τους (είδος, δυνατότητες, μέγεθος, κλπ.)
• Οργάνωση βιοτραπεζών αποτελούμενων από δείγματα ομάδων ασθενών με πλήρως καθορισμένα κλινικά χαρακτηριστικά
• Ομογενοποίηση των διαδικασιών λειτουργίας των βιοτραπεζών
• Εκπαίδευση του προσωπικού των φορέων σε βέλτιστες πρακτικές
• Συμπλήρωση ή αναβάθμιση υφιστάμενου εξοπλισμού Α΄ Εργαστηρίου Παθολογικής Ανατομικής
• Πιλοτική υλοποίηση Συστήματος Αποθήκευσης Δειγμάτων Βιοτράπεζας